Những quy định mới về xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại Thông tư 33/2023/TT-BTC (Thông tư 33) của Bộ Tài chính đã chính thức có hiệu lực. Đây là những điểm cải cách mà cơ quan hải quan xây dựng nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khi khai, nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa xuất nhập khẩu (C/O).

Việc thay đổi các quy định về xác định xuất xứ hàng hóa nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Ảnh: Châu Anh

Nhiều điểm mới thuận lợi cho doanh nghiệp

Thông tư 33 được Bộ Tài chính ban hành với nhiều quy định có tính cải cách. Đầu tiên, thông tư này quy định cụ thể hơn về việc khai xuất xứ đối với hàng hóa xuất khẩu, chẳng hạn trường hợp xác định được xuất xứ Việt Nam sẽ khai như thế nào và trường hợp không xác định được sẽ khai như thế nào.

Điểm tiếp theo là quy định việc chậm nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Thông tư 33 không quy định việc khai chậm nộp, mà căn cứ trên thời hạn hiệu lực của chứng nhận xuất xứ doanh nghiệp (DN) nộp tại thời điểm nào. Nếu như giấy chứng nhận còn hiệu lực, thì sẽ được áp dụng mức thuế suất ưu đãi đặc biệt tại thời điểm đó. Riêng đối với hàng hóa nhập khẩu thuộc diện phải áp dụng hạn ngạch thuế quan, hoặc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại thì DN sẽ được chậm nộp trong thời hạn 30 ngày.

Thông tư 33 cũng cho phép bảo lãnh nộp thuế trong trường hợp chưa có giấy chứng nhận xuất xứ tại thời điểm làm thủ tục hải quan. Bên cạnh đó, quy định thêm về trường hợp từ chối chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Cụ thể, tại thời điểm làm thủ tục nhập khẩu, nếu cơ quan hải quan kiểm tra phát hiện: chứng từ chứng nhận xuất xứ đã quá thời hạn hiệu lực theo quy định của pháp luật và theo thông báo của cơ quan cấp nước xuất khẩu về C/O không đảm bảo đáp ứng các tiêu chí về xuất xứ hoặc không có hiệu lực để áp dụng mức thuế suất ưu đãi đặc biệt thì sẽ từ chối ngay.

Một điểm mới nữa của Thông tư 33 là sửa đổi, bổ sung quy định về xử lý các trường hợp có sự khác biệt về mã số HS; trừ lùi chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa.

Thông tư 33 cũng bổ sung quy định cho phép nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa dưới dạng bản dữ liệu điện tử, hoặc là chứng từ điện tử được chuyển đổi từ chứng từ giấy (scan). Trường hợp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa được cấp trên Cổng thông tin một cửa quốc gia, DN cũng không phải nộp mà chỉ khai số tham chiếu, hoặc số hiệu của chứng từ chứng nhận xuất xứ ở trên tờ khai hải quan để được hưởng ưu đãi. Đây là điểm được các DN đặc biệt quan tâm.

Chú trọng hậu kiểm, tránh gian lận

Theo ông Đào Duy Tám - Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan), có một số vấn đề nổi bật các DN cần lưu ý để tận dụng được đầy đủ những lợi ích mà vẫn đúng quy định, bởi những nội dung thay đổi cơ bản tại thông tư có thể là sẽ dẫn đến những cách hiểu khác nhau và DN rất muốn cơ quan hải quan làm rõ.

Ông Tám ví dụ như vấn đề về nộp bản scan rồi thì DN có phải nộp bản giấy hay có phải lưu giữ chứng từ? Vấn đề này cơ quan hải quan đã giải thích rõ, DN đã nộp chứng từ bản scan thì không phải nộp chứng từ giấy. Tuy nhiên DN sẽ chịu trách nhiệm lưu giữ bản giấy để phục vụ cho việc kiểm tra, thanh tra của cơ quan hải quan sau này.

Hay việc khai nợ chứng từ chứng nhận xuất xứ đối với mặt hàng xăng dầu. Riêng xăng dầu là mặt hàng đặc thù thuộc diện nhà nước quản lý và điều hành về giá. Căn cứ theo quy định hiện hành, để có cơ sở thực hiện việc tính mức giá cơ sở, xác định giá cơ sở đối với mặt hàng xăng dầu, phải dựa trên thông tin tờ khai hải quan. Do vậy riêng mặt xăng dầu nếu DN nợ C/O vẫn phải khai báo nợ để các cơ quan chức năng có cơ sở xác định mức giá cơ sở khi mà công bố cho người tiêu dùng.

Vấn đề nữa các DN cũng cần lưu tâm là khai thay đổi mục đích sử dụng đối với chứng từ chứng nhận xuất xứ. Trường hợp thay đổi về mã Các trường hợp trên DN đều được hưởng mức thuế suất ưu đãi nếu như bổ sung chứng từ chứng nhận xuất xứ DN còn thời hạn hiệu lực.

Ở góc độ cơ quan quản lý, đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, trong quá trình xây dựng dự thảo thông tư, ban soạn thảo đã lấy ý kiến các đơn vị hải quan địa phương và cũng có ý kiến lo ngại được đặt ra. Trong quá trình xây dựng dự thảo, ban soạn thảo đã giải thích, hay sau khi thông tư ban hành, trong các buổi hội thảo, tập huấn đã giải thích rất rõ, đi đôi với việc tạo thuận lợi, cơ quan hải quan cũng phải tăng cường các biện pháp quản lý. Trong trường hợp hải quan đã tạo điều kiện khâu thông quan thì phải có các biện pháp quản lý sau thông quan. Do vậy, đối với các thông tư này trong quá trình thực hiện, Tổng cục Hải quan cũng lưu ý hải quan địa phương phải tăng cường kiểm tra sau thông quan để kịp thời phát hiện gian lận xuất xứ.

Trích nguồn

Hồng Vân - Thời báo Tài chính Việt nam